W związku z informacjami medialnymi dotyczącymi stanu wód rzeki Baryczy i jej dopływów oraz w nawiązaniu do informacji o sytuacji hydrologicznej w Wielkopolsce z 9.08.2024 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu przekazuje następujące informacje.

W godzinach wieczornych 21.08.2024 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu otrzymał zgłoszenie o śniętych rybach w Odolanowie. Inspektorzy WIOŚ w Poznaniu niezwłocznie przeprowadzili wizję lokalną, a 22.08.2024 r. wraz pracownikami Centralnego Laboratorium Badawczego Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (CLB GIOŚ) dokonali lustracji rzeki Baryczy oraz jej dopływów w rejonie przepływu przez miejscowość Odolanów i Uciechów, w trakcie których dokonano pobrania 7 próbek wody z rzeki:

  1. Dąbrówki w Odolanowie;
  2. Dąbrówki w m. Huta
  3. Dąbrówki na wysokości mostu (droga Odolanów – Boników);
  4. Baryczy w Uciechowie;
  5. Kuroch w Uciechowie;
  6. Złotnicy na wysokości mostu (droga Odolanów – Boników);
  7. z cieku Świeca na wysokości mostu (droga Odolanów – Boników).

Pobrane próbki wody poddano badaniom terenowym, które wykazały deficyt tlenu w wodach Baryczy, Kurochu, Świecy i Dąbrówki (jedynie w Złotnicy poziom tlenu był zadowalający). W próbce wody z Baryczy w Uciechowie, pobranej na granicy województw wielkopolskiego i dolnośląskiego, stwierdzono brak tlenu rozpuszczonego – 0,8 mgO2/l (woda o wystarczającym natlenieniu charakteryzuje się wartościami ok. 6,5 – 10 mgO2/l, natomiast dla ryb nie powinna ona spadać poniżej 4 mgO2/l). Próbki wykazane w poz. 1 i 2 przekazano do CLB GIOŚ do dalszych badań. Ich wyniki wskazują na podwyższone wartości wskaźnika ChZT (na poziomie 50 mg O2/l), a w zakresie biogenów wartości nie przekraczają wartości granicznych dla II klasy jakości wód powierzchniowych

Podczas prowadzonych czynności inspektorzy WIOŚ w Poznaniu nie zaobserwowali plamy na powierzchni wody ani śniętych ryb – z wyjątkiem kilku niewielkich sztuk w zaroślach rzeki Dąbrówki (w rejonie mostu ul. Zborowiecka w Odolanowie).

31.08.2024 r. około godziny 16.00 inspektor dyżurny WIOŚ w Poznaniu otrzymał telefoniczne zawiadomienie dyżurnego Państwowej Straży Pożarnej w Ostrowie Wielkopolskim o śniętych rybach w rzece Kuroch na wysokości Uciechowa (około 50 ryb).

Inspektor WIOŚ w Poznaniu wraz z pracownikiem CLB GIOŚ pilnie udali się na miejsce zdarzenia i po dokonaniu lustracji rzek Barycz i Kuroch w rejonie Odolanowa stwierdzili nieznaczną liczbę śniętych ryb w rzece Kuroch (nie więcej niż kilka sztuk). W płynącej w pobliżu Baryczy nie stwierdzono widocznych śniętych ryb.

W trakcie działań interwencyjnych zaobserwowano liczne utrzymujące się podtopienia terenów bezpośrednio sąsiadujących z powyższymi rzekami oraz odczuwalne zagniwanie roślinności.

Próbobiorca CLB GIOŚ dokonał poboru prób wody do badań laboratoryjnych z rzek:

  1. Kuroch na wysokości Uciechowa (okolice ulicy Polnej),
  2. Barycz na wysokości Tarchał Wielkich (mostek na drodze wojewódzkiej nr 445).

Wykonane na miejscu pomiary wykazały m.in. głęboki deficyt tlenu (0,7 mgO2/l w Kurochu i 0,5 mgO2/l w Baryczy). Próbki przekazano do dalszych badań w CLB GIOŚ. Ich wstępne wyniki wskazują na znaczne pogorszenie w zakresie zanieczyszczeń organicznych (wskaźnik ChZT na poziomie 90-115 mg/l) oraz podwyższone zawartości azotu Kjeldahla. Zaobserwowano zatem pogorszenie jakości wody w stosunku do próbek pobranych wcześniej.

Mając na względzie powyższe ustalenia stwierdzono, że podstawową przyczyną zanieczyszczenia wód były warunki naturalne, w szczególności występujące od ponad dwóch tygodni zalania i podtopienia płaskich terenów wzdłuż Baryczy i jej dopływów. Rzeki te nie posiadają tu głębokiego koryta i nawalne opady deszczu w okresie poprzedzającym (19-21.08.2024 r.), spowodowały przekroczenie stanów alarmowych na Kurochu (od 20 do 31.08.2024 r.) nawet o 60 cm oraz przekroczenie stanów alarmowych na Baryczy nawet o 86 cm (stany alarmowe są cały czas przekroczone od 3.08.2024 r.).

Nie stwierdzono, aby na zalanych terenach, stanowiących przede wszystkim łąki, a nie pola uprawne, znajdowały się nawozy naturalne (obornik, gnojowica), które mogłyby stanowić dodatkowe źródło zanieczyszczeń. Obecny stan wód rzeki, to przede wszystkim efekt braku tlenu spowodowany rozkładem materii organicznej na zalanych terenach i powolnym spływem biogenów do rzek. Przeprowadzone czynności i badania nie wskazują na inne niż naturalne przyczyny i źródła zanieczyszczenia Baryczy i Kurochu. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu będzie prowadził dalsze działania rozpoznawcze.